De lieve krakers van de Kaasstad

Krakers in de jaren tachtig…dan denk je al gauw aan de veldslagen tussen krakers en ME in Amsterdam tijdens de kroning van Beatrix in 1980. Maar in Alkmaar waren krakers van een ander kaliber. Liever waren ze. Ze overlegden beleefd met politie en pandeigenaren, en vertrokken uit eigen beweging als duidelijk was dat het gekraakte perceel binnen afzienbare tijd zou worden bewoond. Leo Bankersen (77) was een van hen. Zijn verhaal werd opgetekend door Rob Bakker.

Tekst: Rob Bakker

Krakers waren er ook in Alkmaar. Want er was ook hier langdurige leegstand en woningnood waartegen jongeren in opstand kwamen. Maar de krakers in de hoofdstad waren toch wel van een ander kaliber. Barricades, geweld, vuurwerk, Molotovcocktails, ME-inzet of waterkanonnen: het was er allemaal niet in Alkmaar. Lieve krakers waren het hier, ‘een beetje soft’ werd er later wel eens gezegd. Ze overlegden beleefd met politie en pandeigenaren, en vertrokken uit eigen beweging als duidelijk was dat het gekraakte perceel binnen afzienbare tijd zou worden bewoond.

Leo Bankersen, inmiddels 77, is freelance filmjournalist. Lang onder meer voor het Noordhollands Dagblad en nog altijd voor De Filmkrant. In de jaren tachtig maakte hij deel uit van de Krakersgroep Alkmaar. Daarnaast was hij (film)vrijwilliger bij Provadja, het film- en theaterhuis aan het Verdronkenoord, dat in 2014 werd opgeheven.

Raad van Arbeid 1988, Berend Ulrich, Regionaal Archief Alkmaar

De beelden van de documentaire ‘Omdat het toch leegstond…’ over de Alkmaarse Krakersgroep, die voor het grootste deel van zijn hand is, vormen een mooie aanvulling op de collectie die documentairemaker Erik Willems inmiddels in handen heeft voor ‘Alkmaar op Film’. Want wat is er in het collectieve Alkmaarse geheugen nog blijven hangen over de lokale krakers? Met ‘De Raad’, het legendarische bontgekleurde krakersbolwerk op de hoek van de Geestersingel en de Helderseweg dat in 2005 gesloopt werd, houden de meeste herinneringen wel zo’n beetje op.

Maar gekraakt werd er wel degelijk, ook elders in Alkmaar. ‘Het waren allemaal jonge mensen die elkaar in een tijd van woningschaarste aan een dak boven hun hoofd probeerden te helpen,’ zegt Leo. ‘Bovendien vroegen we met de kraakacties om aandacht voor het probleem van de woningnood onder jongeren.’

‘Heftig ging het er vrijwel nooit aan toe. De verstandhouding met de politie was zelfs vriendelijk te noemen. Van beide kanten. Voor zover ik weet dreigde het slechts één keer uit de hand te lopen. Dat was met een pand aan het Fnidsen dat volgens ons in handen was van een speculant. Hij had banden met de Achterdam en dreigde daar wat hulptroepen te mobiliseren om ons eruit te zetten. Waarop wij de politie inschakelden, want krakers uit een leegstaand pand zetten kon niet zomaar. Toen bleek dat het pand was doorverkocht, werd de zaak gesust. Ook toen hebben we na overleg uit eigen beweging het pand verlaten.’

Leo’s documentairefilm over de Alkmaarse krakers werd later onder andere in buurt- en jongerencentra vertoond. ‘Dan hoorde je wel eens dat ze ons een beetje soft vonden. Dat was misschien ook wel zo, vergeleken met hoe het later ging.’

Ook nog mooie, op film vastgelegde herinneringen op zolder? Stuur een e-mail naar info@alkmaaropfilm.nl, dan maken wij een afspraak.